چهلمین سالگرد پرتاب اولین موشک آریان پرتابی که صنعت فضایی اروپا را شکل داد

به گزارش عاشق وب اروپا اولین پرواز موشک ˮآریانˮ را که ۴۰ سال پیش در تاریخ ۲۴ دسامبر ۱۹۷۹ رخ داد، فردا(سه شنبه) جشن می گیرد.
به گزارش عاشق وب به نقل از ایسنا و به نقل از فیز، اولین موشک فضایی آرین که ۴۰ سال قبل از جنگل های گویان فرانسه به فضا پرتاب شد، این امکان را به اروپا داد تا بالاخره خویش را بعنوان یک بازیگر مستقل در رقابت بین المللی فضایی مطرح کند.
موشک “آریان ۱”(Ariane ۱) بعد از تجربه چندین تاخیر و مشکلات فنی، سرانجام ساعت ۲: ۱۳ پس از ظهر به وقت محلی در تاریخ ۲۴ دسامبر سال ۱۹۷۹ سکوی پرتاب را ترک کرد.
این پرواز یک پرواز به اصطلاح تایید صلاحیت بود، به این مفهوم که هیچ ماهواره ای را برای تحویل به مدار به همراه نداشت.
خبرنگار ویژه خبرگزاری فرانسه(AFP) در آن زمان نوشت: در هنگام پرتاب و در حین بلند شدن موشک و جدا شدن قسمت های مختلف آن و همین طور که آریان در آسمان صاف گویان بالا می رفت، اشک های شوق از چشم تماشاگران سرازیر شده بود.
“ایو سیلارد” رئیس مرکز ملی تحقیقات فضایی فرانسه انجام این مأموریت را با موفقیت اعلام نمود و اظهار داشت: این یک موفقیت کامل بود و سبب شادمانی غیرقابل توصیفی شد.
تیم های درگیر در این پروژه در مسیری طولانی قرار گرفته بودند، چون که مثلا وقتی که تنها چند روز به پرتاب موفق نهایی مانده بود، این موشک در تاریخ ۱۵ دسامبر بعد از احتراق به علت مشکلی پیشبینی نشده در تنظیم پارامترها موفق به برخاستن نشد.
مهندسان می گفتند: ما به این موتورها اطمینان کامل داشتیم. این شکست به ۱۵۰ نفر که در مرکز پرتاب کار می کنند، ضربه سنگینی وارد کرد.
فقط ۹ روز وقت مانده بود تا مشکل برطرف شود. مهندسان باید شبانه روزی کار می کردند و حتی یک خوابگاه کوچک در مرکز پرتاب راه اندازی شده بود.
در نهایت “آریان ۱” در شب کریسمس به فضا رفت.

“گای دوباو” فرمانده عملیات اظهار داشت: این یک معجزه بود.
“سیلارد” هم اظهار داشت: اگر شکست می خوردیم، می توانست عواقب قابل ملاحظه ای داشته باشد و حتی ممکن بود سبب شود پروژه به صورت کلی رها شود. چونکه پرتابگر ماهواره اروپا که در دهه ۱۹۶۰ توسعه یافت، به علت عدم هماهنگی بین کشورهای همکاری کننده و نبود یک مدیرکلی پروژه، شکست خورده بود. این برنامه اروپا در سال ۱۹۷۳ کنار گذاشته شد، همان سالی که آژانس فضایی اروپا (ESA) افتتاح شد.
بیشتر از ۵۰ شرکت از ۱۰ کشور مختلف اروپا تحت سرپرستی فرانسه برای ساختن یک پرتابگر جدید به نام “آریان” همکاری کردند. “آریان” نام یک شاهزاده خانم اساطیری یونانی است.
در نهایت موشک “آریان ۱” برای اولین بار موقعیت آمریکا را در پرتاب ماهواره به چالش کشید و اروپا رسماً وارد رقابت فضایی شد.
“ژان ایو لگال” رئیس کنونی مرکز ملی تحقیقات فضایی فرانسه می گوید: اگر این پرتاب ۴۰ سال پیش اتفاق نیفتاده بود، ما صنعت فضایی اروپا را که امروز داریم، نداشتیم.
به صورت کلی پروژه “آریان” موفقیت آمیز بوده است و با وجود بعضی از موانع موجود مانند انفجار نخستین موشک “”آریان ۵” تابحال پنج نسل از این موشک ساخته شده است.
از آن زمان تابحال قابلیت حمل بار توسط این موشک ۱۰ برابر شده است.
اما در سال های اخیر، “آریان” با رقابت بسیار شدیدتری روبرو شده است، به خصوص از جانب شرکت های فضایی خصوصی آمریکایی نظیر “اسپیس ایکس”(SpaceX) با قابلیت موشک های قابل استفاده مجدد که عرصه را بر آژانس فضایی اروپا تنگ کرده اند.
حالا اروپا با “آریان ۶”(Ariane ۶) که مقرر است در سال ۲۰۲۰ عملیاتی شود، در حال خودنمایی است.
این پرتابگر نسل جدید با وجود هزینه های تولید بسیار رقابتی، دارای موتورهای قابل اشتعال مجدد خواهد بود که می تواند چندین بار در مأموریت های مختلف مورد استفاده قرار بگیرد.
همینطور یک موتور قابل استفاده مجدد معروف به “پرومتئوس(Prometheus) در خط تولید این آژانس قرار دارد.
آریان نام یک مجموعه از وسایل پرتاب یک بارمصرف موشک های فضایی غیرنظامی اروپایی است. نام آریان تلفظ فرانسوی شخصیت افسانه ای اروپایی، “آریادنه” است.
نهاد مسئول امور پرتاب موشک های فضایی آریان “آریان اسپیس”(Arianespace) نام دارد. این نهاد موشک های آریان را از مرکز فضایی گویان در کورو واقع در گویان فرانسه در قاره آمریکای جنوبی پرتاب می کند، چونکه نزدیکی آن مکان به خط استوا مزیت های زیادی برای پرتاب بهتر فراهم می آورد.
پیشنهاد ساخت خانواده موشک های فضایی آریان اولین بار توسط فرانسه در سال ۱۹۷۳ میلادی عنوان شد و بعد از مذاکراتی بین فرانسه، بریتانیای کبیر و آلمان، پیشنهاد فرانسه پذیرفته شد و پروژه آغاز گشت.
خانواده موشک های فضایی آریان دارای ۵ عضو است:
“آریان ۱”: نخستین پرواز موفق در ۲۴ دسامبر ۱۹۷۹ میلادی
“آریان ۲”: نخستین پرواز موفق در ۲۰ نوامبر ۱۹۸۷ میلادی (نخستین پرتاب موشک های سری آریان ۲ در ۳۰ ماه مه ۱۹۸۶ با شکست مواجه شد).
“آریان ۳”: نخستین پرواز موفق در ۴ اوت ۱۹۸۴ میلادی
“آریان ۴”: نخستین پرواز موفق در ۱۵ ژوئن ۱۹۸۸ میلادی
“آریان “۵: نخستین پرواز موفق در ۳۰ اکتبر ۱۹۹۷ میلادی
روی هم رفته، خانواده موشک های فضایی “آریان ۴” و “آریان ۵” از قابل اطمینان ترین پرتابه های فضایی موجود در جهان هستند. تا ژانویه ۲۰۰۶ این موشک ها جمعاً ۲۷۱ ماهواره را طی ۱۶۹ پرتاب در مدار زمین قرار داده اند.
مدل بهبود داده شده “آریان ۵” معروف به “Ariane ۵-ECA” توانایی حمل بیشتر از ۹ تن بار به مدار زمین را دارا است.