جایگاه ایران در فناوری پردازش لبه

به گزارش عاشق وب، فناوری پردازش لبه که بازار جهانی آن تا سال ۲۰۲۴ به ۲۵۰ میلیارد دلار می رسد، در کشور ما در چارچوب MEC و بر روی ۵G پیاده سازی شده است که می تواند مقوله تأخیر شبکه را به پایین ترین میزان برساند.

به گزارش عاشق وب به نقل از ایسنا، پردازش ابری همچون مقولات نام آشنای حوزه فناوری است که ساختار فرآیندی آن بر عرضه خدمات سرورها، ذخیره سازی، پایگاه های اطلاعاتی، شبکه، نرم افزار، تحلیل و بررسی و اطلاعات از راه اینترنت دلالت دارد و به عبارت کلی، بر هر چیزی که شامل عرضه خدمات میزبانی شده از راه اینترنت باشد، اطلاق می شود.

تا قبل از ظهور فناوری ابری، شاید راهی جز تأمین و خریداری تجهیزات برای بیزینس ها نبود و از این حیث هزینه های بسیاری علاوه بر مباحث پشتیبانی و نگهداری به آنها تحمیل می شد؛ این چالش را در کنار خطرات احتمالی نظیر مفقود شدن تجهیزات یا خرابی ناگهانی قرار دهید تا بتوانید به اهمیت مقوله پردازش ابری پی ببرید.

همین موانع، رفته رفته فهم استفاده مشترک از تجهیزات واحد را ایجاد کرد و بعدها اشتراک گذاری تجهیزات، از بعد عملکردی به جای سرویس رایانش ابری به کار گرفته شد که حاصل آن انعطاف پذیری بالا و صرفه جویی در هزینه ها بود اما حالا که اغلب کاربران فضای مجازی حتی به شکل غیر مستقیم با ماهیت این فناوری آشنا هستند و در کمترین مقدار، از سرویس دهندگان ایمیلی استفاده می نمایند که زیرساخت و فعالیت شان مبتنی بر «ابر» است، پا را همگام با توسعه تکنولوژی جلوتر می گذاریم و به «محاسبات لبه» می پردازیم.

در تعریف، محاسبات لبه یک الگوی محاسباتی نوظهور است که به طیف وسیعی از شبکه ها و دستگاههای نزدیک کاربر اشاره دارد؛ اشاره Edge computing به پردازش داده ها در نزدیکترین محل به کاربر و ازاین رو فاکتور کلیدی آن مبتنی بر عمل در زمان واقعی است. تفاوت رایانش ابری و محاسبات لبه اینجا مشخص می شود؛ محاسبات لبه برای پردازش داده های حساس به زمان و رایانش ابری برای پردازش داده های غیرفعال زمان است.

با وجود این که محاسبات لبه و رایانش ابری هر دو استفاده از منابع محاسباتی توزیع شده را شامل می شوند اما تفاوت های چشم گیری در نزدیکی به منابع داده، تأخیر، پهنای باند، مقیاس پذیری، امنیت و هزینه دارند؛ بعنوان مثال پردازش داده ها در لبه شبکه می تواند احتیاج به پهنای باندی که گران است را کم کند یا می تواند با کاهش انتقال داده ها در راه شبکه که خطر نقض آنها را فراهم می آورد، کم کند.

در باب اهمیت این فناوری محاسباتی نوظهور (محاسبات لبه)، موسسه تحقیقاتی و پژوهشی IDC پیشبینی کرده که بازار جهانی محاسبات لبه ای تا سال ۲۰۲۴ به ۲۵۰ میلیارد دلار با رشد سالانه ۱۲.۵ درصدی برسد. بخش های سازمانی خواه به دنبال پیاده سازی شبکه های مقاوم، کارآمد و زیرساخت مجازی باشند یا به دنبال تطبیق با الزامات امنیتی بالاتر، بکارگیری محاسبات لبه عنصری کلیدی است؛ همین مبحث عاملی بر رشد پیوسته بازار محاسبات لبه در چند سال قبل بوده است.

بیشتر بخوانید

از فناوری MEC چه می دانید؟

سرویس 5G چطور تعرفه گذاری می شود؟

با توجه به این که نیازهای مشترکان و کاربران شبکه معمولاً فراتر از زیرساخت های متمرکز و سرویسهای پایه است، شرکتهای مخابراتی و ارتباطی هم نمی توانند این فرصت های حاشیه ای را از منظر تجاری نادیده بگیرند. ازاین رو همپای توسعه زیرساخت های پایه ارتباطی خود، نگاهی به سمت نقطه اتصال با کاربران خود دارند تا تجربه استفاده آنها از سرویسهای پیاده سازی شده روی بسترهای ارتباطی خویش را ارتقا دهند.

با این حال همه می دانند که بازار لبه کاملا بالغ نیست و با عنایت به موضوعات مالی و تجاری، ریسک گریزی کسب و کارها از ورود به سرمایه گذاری های جدید و کمبود نیروی انسانی متخصص و ماهر به شکلی محدود می شود؛ همچنین موارد استفاده پیچیده به سبب کند بودن پیکربندی مجدد دستگاه ها، آسان نبودن مقیاس پذیری، اکوسیستم متنوع و درحال تکامل و مشخص نبودن نرخ بازگشت سرمایه همچون دیگر چالش های توسعه این فناوری نوظهور است.

با وجود چالش ها و محدودیت های موجود بر سر توسعه این فناوری، ردیاب سرمایه گذاری شرکت تحقیقاتی و مشاور مخابراتی STL نشان داده است که حتی با اثرات سوء انتشار کرونا بر اقتصاد جهانی اما سرمایه گذاری در این عرصه با نرخی نسبتا ثابت ادامه دار بوده و مطابق نمودار زیر است:

پردازش سریع تر داده ها که فرصتی را در اختیار کسب و کارها قرار می دهد تا داده ها را در زمان واقعی و نزدیکتر به منبع ایجاد داده انجام دهند، بزرگترین مزیت بکارگیری این فناوری است که به دنبال خود کاهش تأخیر شبکه را هم به ارمغان می آورد و منجر به تصمیم گیری سریع تر می شود.

از سوی دیگر قابلیت اطمینانی که در پردازش لبه است، این تضمین را به برنامه های کاربردی حیاتی می دهد که حتی در زمان قطعی یا در دسترس نبودن شبکه ارتباطی نیز، به کار خود ادامه دهند از این منظر است که طیفی از یوزکیس ها پردازش لبه در حوزه هایی مانند تولید، مراقبت های بهداشتی، خرده فروشی و حمل و نقل تعریف و پیاده سازی شده است.

اما در قسمت مراقبت های بهداشتی محاسبات لبه می تواند برای پردازش داده ها از دستگاههای پوشیدنی و حسگرها برای نظارت بر سلامت بیمار در زمان واقعی استفاده نماید یا در قسمت حمل و نقل محاسبات لبه می تواند برای پردازش داده های حسگرها در وسایل نقلیه با هدف بهبود ایمنی راننده، بهینه سازی مصرف سوخت و کاهش هزینه های تعمیر و نگهداری بکارگرفته شود. ازاین رو با مرور ماهیت و کاربردهای این فناوری، محاسبات لبه با دسترسی چندگانه (MEC) را باید این گونه معرفی نمود که نوعی معماری شبکه با قابلیت های محاسبات ابری است و یک محیط خدمات فناوری اطلاعات را در لبه شبکه فراهم می آورد.

گفتنی است هدف MEC کاهش تأخیر، اطمینان از عملکرد بسیار کارآمد شبکه و عرضه خدمات و بهبود تجربه مشتری است. نمونه پیاده سازی شده این معماری را حالا در اپراتور اول تلفن همراه کشور شاهد می باشیم که MEC را روی بستر ۵G خود با اهداف کلیدی مطرح شده قرار داده و برای بیان تفاوت حاصل از پیاده سازی آن در بزرگترین رویداد فناوری اطلاعات کشور، مبادرت به اجرای بازی ویدیویی بر بستر آن کرد. در واقع محاسبات لبه چند دسترسی (MEC)، محاسبه ترافیک و خدمات را از یک ابر متمرکز به لبه شبکه و نزدیکتر به مشتری منتقل می کند؛ لبه شبکه به جای ارسال تمام داده ها به ابر برای پردازش، داده ها را تجزیه و تحلیل، پردازش و ذخیره می کند.

باید توجه داشت حالا که پلت فرم بومی MEC در کشور ما توسعه یافته و بر بستر شبکه ۵G اپراتور اول تلفن همراه پیاده سازی شده است، یک فناوری ضروری برای دستیابی به تأخیر خیلی کم و امنیت بالا در شبکه های تلفن همراه است؛ بگونه ای که اگر MEC تکامل یابد، شبکه ای با سرعت بسیار بالا و با تأخیر خیلی کم خواهیم داشت که می تواند محاسبات را فورا در هر کجا که داده تولید می شود، انجام دهد؛ شاید تنها در یک فقره با سرعت بالایی که برای تحلیل و بررسی های ویدیویی فراهم می آورد و میتوان از قابلیت آن در محیط هایی نظیر استادیوم ها و فرودگاه ها استفاده کرد، صرفه جویی اقتصادی چشم گیری را به ارمغان آورد.

با پیشتازی کشورمان در حوزه مقوله های فناوری موبایل، انتظار می رود دولت و بازیگران اصلی حوزه کسب وکاری بیشتر از پیش به دستاوردهای نخبگان کشور که فضای رقابتی را با کشورهای توسعه یافته رقم زده اند، توجه داشته باشند و با استقبالی که از خود در بکارگیری فناوری نشان می دهند، ریسک سرمایه گذاری از سمت بازیگران بزرگ و زیرساخت دهنده نظیر اپراتورهای تلفن همراه را کاهش دهند.