فعالان فضای مجازی مطرح کردند؛ مردم در سیاست گذاری فضای مجازی مغفول مانده اند

عاشق وب: فعالان فضای مجازی و کسب وکار دیجیتال مشکلات سیاست گذاری فضای مجازی در کشور و بدنبال آن کسب و کارهای مجازی را بررسی کردند.
به گزارش عاشق وب به نقل از مهر؛ مدتی پیش سند تصویر مطلوب کمیسیون تولید محتوای مرکز ملی فضای مجازی منتشر گردید. سندی که برنامه آینده این کمیسیون را در عرصه موضوعات فرهنگی و محتوایی فضای مجازی کشور نشان میدهد و می تواند برگی جدید و قابل مطالعه از سیاست گذاری فضای مجازی در کشور باشد. بنا بر این و نزدیک به یک ماه بعد از انتشار سند تصویر مطلوب کمیسیون محتوا، نشستی تخصصی با عنوان «کمیسیون محتوا؛ کاستی های گذشته، مسیر آینده» با هدف ارزیابی عملکرد گذشته کمیسیون عالی ارتقای تولید محتوای فضای مجازی، نقد و بررسی «سند تصویر مطلوب کمیسیون» و ارائه پیشنهاداتی برای آینده با حضور عزیز نجف پور، رییس واحد الکترونیکی و دبیر شورای فضای مجازی دانشگاه آزاد اسلامی، محمد صدوقی، هم بنیان گذار و عضو هیئت مدیره‌ی یکی از پلت فرم های فرهنگی کشور و دبیری علی زرودی، پژوهشگر فضای مجازی، اجرا شد. عزیز نجف پور، رییس واحد الکترونیکی و دبیر شورای فضای مجازی دانشگاه آزاد اسلامی در این جلسه اظهار داشت: ما وقتی از حکمرانی فضای مجازی سخن می گوئیم در حقیقت کلیاتی را مد نظر آورده ایم که یک تصویر از بالا را به ما نشان میدهد در صورتیکه ناظر بر موارد عمده درون تصویر نیز آگاه است. در حقیقت یک تصویر به حکمران فضای مجازی نشان میدهد که در میدان چه خبر است؟ چه کسانی دیگر ذی نفع هستند؟ وی ادامه داد: وقتی چنین تعریفی را به میان آوریم، می بینیم حکمرانی فضای مجازی به شدت انضمامی و کف میدان است. از طرف دیگر با در نظر گرفتن چنین تعریف مقدماتی آشکار می شود که اوضاع کشور در سیاست گذاری فضای مجازی به شدت فاجعه است. ما در کشور یک عارضه، بیماری یا ضعف شناخت داریم. چنین ضعفی ناشی از آنجاست که همیشه سر بدیهیات در کشور به چالش می خوریم و بعد از این با دو قطبیِ ناواقعیِ عجیبی در کشور رو به رو می شویم. البته باید این نکته را در یک بحث و پروسه تاریخی بررسی کرد و ساحت بحث امروز ما نیست. اما باید این تاکید را هم بکنیم سیاست گذاری فضای مجازی از چنین فضایی بی تأثیر نبوده است. حکمرانی فضای مجازی در کشور جمع جبری چپ و راست نیست وی در ادامه اظهار داشت: همه کشورهای تراز اول در عرصه فضای مجازی برای سیاست گذاری فضای مجازی، اختیارات و حدود حکومت را مشخص کرده اند و دیگر ذینفعان را نیز به رسمیت شناخته و از حقوق آنها دفاع کامل کرده اند اما در این پروسه عدم حاکمیت را شاهد نیستیم. شاید این مساله را باید در خصایص اجتماعی جست که ما ایرانیان اصلاً و اساساً حاکمیت گریزیم و اگر تخلفی کردیم عالم و آدم را هم می کشیم وسط که خودرا تبرئه نماییم. به واقع کشور ما بهشت مقررات گریزی و متعاقباً ایجاد نگاه حداکثری بی فایده ای است که از یکسو می گوید همه جا دولت باشد و از طرف دیگر جامعه بی مقررات و بی قاعده و بی سیاست را می خواهد. در این فضا وقتی می توانیم درباره ی حکمرانی فضای مجازی حرف بزنیم که تعریف ها را بررسی نماییم. نجف پور همین طور اضافه کرد: وقتی اعتقادی به حکمرانی درست وجود ندارد، تلاشی هم برای پیگیری مدل مطلوب نمی گردد. برای مثال امروز کسی در صدر قرار گرفته که نفعش در پیگیری مدل حکمرانی چینی است و فردا کسی دیگر که نفعش در مدل آمریکایی. روز گذشته از جریان آزاد اطلاعات حرف می زدیم و رفرنس هم به ممالک غربی می دادیم اما حالا که آمریکا تیک تاک را می بندد جور دیگری حرف می زنیم. وی درباب اولویت های کمیسیون محتوا اظهار داشت: ابتدای دهه ۹۰ حدود چند ده موضوع به عنوان اولویت کمیسیون محتوا عنوان شد مثل آموزش عمومی، آموزش مجازی، زبان فارسی و … و کارهای خیلی خوبی هم انجام شد. تیم اول کمیسیون محتوا طراحی های خوبی انجام داد. با این همه تمام طرح ها بعد از انتهای یک دولت متوقف گردید. ما در کشور حتما باید مدل حکمرانی خاصی را داشته باشیم که جمع جبری چپ و راست نیست. بلکه مدل سومی است که از دنیا ایده گرفته و برای بنانهادن و اصلاح برای رسیدن به چیز سومی منحصر به خود نیاز دارد. حتی قانون اساسی ما نیز با این نگاه نوشته شده است. با این همه ما می بینیم حتی برخی افراد در کشور می باشند که هیچ ساحت نظری و الگویی برای حکمرانی فضای مجازی ندارند و فقط چند اقدام اشتباه انجام می دهند. این مسائل نشان میدهد که چون الگوی حکمرانی آشفته ای داریم مقررات گذاری هم مبتلا به اختلال است و نظام متکثر مقررات گذاری بی مبنا داریم. فاصله معنادار واقعیت جامعه ایرانی و آن چه کسب و کارهای فضای مجازی در ذهن دارند رییس واحد الکترونیکی و دبیر شورای فضای مجازی دانشگاه آزاد اسلامی در ادامه اضافه کرد: قانون اساسی به سه بخش در اقتصاد اشاره می کند: دولتی، خصوصی و تعاونی. قانون اساسی قسمتی از واحدهای اقتصادی را مانند پست و تلگراف یا صدا و سیما به دولت واگذار کرده است. حالا باید بپرسیم فضای مجازی چگونه باید باشد؟ فناوری های فضای مجازی اصولاً فضاسازند و مردم در آن مشارکت می کنند. این ماجرا را بسیار متفاوت می کند. مسئله دوم این است که در نظام حکمرانی جایی برای بخش عمومی و مردم دیده نشده است. کسب و کارهای موجود نیز نسبت شان با بخش عمومی و واقعیت مردم ایرانی فاصله معناداری دارد. ما در کشور با پلت فرم هایی رو به رو هستیم که در پارادایمی و در فضایی متفاوت از جهان ایرانی سپری می کنند و این موجب همان گلایه ای شده که پلت فرم ها و صاحبان فناوری دائم می گویند که اندازه بازار ایرانی کوچک است. وی با اشاره به مشکلات عمده کشور در سیاست گذاری فضای مجازی اظهار داشت: در این بین یکی از اشکالات عمده کشور در سیاست گذاری فضای مجازی این است که حتی آن چه را هم که فهمیدیم درست است اجرا نمی نماییم. بدین سبب در عرصه عملکرد کمیسیون محتوا باید برگردیم عقب تر و معضلات شورای عالی فضای مجازی را بررسی نماییم. عدم اهتمام مسئولان، عدم وجود ضمانت اجرائی مصوبات، فضا ندادن به مرکز ملی به جهت اینکه درست تقسیم کار کند و خیلی از موارد دیگر موضوعی است که عرصه را بر سیاست گذاری درست تنگ کرده است. وی همین طور اضافه کرد: ما در عرصه مقررات گذاری باید دقت نماییم که این مقررات یک پا در سیاست های کلان و یک پا در واقعیت میدان دارد. این دو باید جمع شوند و مقررات نیز مانند میثاق نامه حاکمیت و بخش خصوصی و عمومی است. اما واقعیت در کشور ما این است که ناگهان پلتفرمی می آید که با فرهنگ و اجتماع زیست بوم ایرانی تعارض دارد و هیچ کس جلودار آن نیست و از طرف دیگر یک نهاد حاکمیتی می آید که دستاوردها را کور می کند و مانع رشد اکوسیستم می شود. این دو اتفاق هر دو غلط است. هم بخش خصوصی گردن کلفت و تابع المنافعِ صِرف که به هیچکدام از ملزومات مقید نیستند و هم به موازات آن رفتارهای کور و هیجانی بخشهایی از حاکمیت که شاهد آن هستیم. این هر دو باید حل شود. در آن صورت فضا شفاف می شود و امکان رقابت سالم شکل می گیرد. تازه می توان از اکوسیستم با جامعه ایرانی صحبت کرد. مردم در سیاست گذاری فضای مجازی مغفول مانده اند / مردم نمی دانند کمیسیون محتوا چیست نجف پور درباب اختیارات کمیسیون محتوا اظهار داشت: «برای اصلاح این امر کمیسیون محتوا باید مشخصاً ورود کند. با اینحال اتفاقی که افتاد این بود که در دولت قبل، مسئولان اختیار تصویب را از کمیسیون های شورای عالی فضای مجازی گرفتند و همه چیز باید در شورای عالی فضای مجازی تصویب می شد. جلسات شورا هم تشکیل نمی شد. شورا هم نمی توانست به همه موضوعات بپردازد و مکانیزم طبیعی این بود که افراد کم دغدغه و کم آشنا بر حوزه ها مدیریت کردند. ما نباید از یاد ببریم که فضای مجازی در ساده ترین حالت جمع بین مهندسی و علوم انسانی است و برای سیاست گذاری آدم هایی را می خواهیم که یک پای در این زمینه و یک پای در آن حوزه داشته باشند. وقتی که با چنین رویکرد تخصصی برخورد کردیم آن وقت می توان به این مسئله اندیشید که شورای عالی فضای مجازی و مرکز ملی فضای مجازی باید در مدلها یا در برنامه های ۵ ساله و تصویب شان فقط پیشنهاددهنده نباشند بلکه باید اختیار دخالت داشته باشند. وی ادامه داد: ما در ساختار حکمرانی کشور در اولین مرحله ابلاغ سیاست کلان از طرف رهبری را داریم. از طرف دیگر مجلس است که وجه تقنینی دارد. دستگاه های اجرائی دولت نیز حلقه سوم زنجیرند و آنها نیز بر طبق بخشنامه و … دخالتی در پروسه دارند. شورای عالی فضای مجازی در این بین اختیار مشورت و همراهی با سطوح یک تا دو را دارد و به خاطر سیال بودن باید در سطح سوم هم دخالت کند ولی این اتفاق نیفتاده است. کمیسیون محتوا نیز متولی هماهنگی دستگاه های اجرائی است. طرف حساب ش وزارت ارشاد و وزارت ارتباطات و صداوسیماست و این ها باید در هماهنگی با هم کارهایی کنند که مردم لذتش را بچشند. بدین جهت که بنگریم نکته این است که مردم نمی دانند کمیسیون محتوا چیست یا چه نقشی دارد؟ اما سیاست مدار باید مردم را بطور کامل ببیند. یعنی باید یک مادر را ببیند که درگیر با آموزش مجازی فرزندش شده و همزمان نگران انحراف فرزند خود در شبکه است. فلذا مکانیزم مشارکت مردم در فضای مجازی کشور باید توسط مرکز ملی فعال شود. وی با اشاره به نقش مردم در حکمرانی فضای مجازی، اظهار داشت: مردم در سیاست های فضای مجازی مغفولند. در حقیقت ما ملاحظات روحی مردم را در نظر نمی گیریم. دغدغه تربیت فرزندشان را، دغدغه های دینی یا فرهنگی شان را و دیگر مسائلی که در این فضا با آن درگیرند. مشارکت مردم یعنی حضور مردم در سیاست گذاری و یک راهکار این است که من مسئله مردم را حل کنم نه مسئله خودم را؛ متناسب با رویه و هنجار مردم. در ادامه نشست، محمد صدوقی، هم بنیانگذار و عضو هیئت مدیره یکی از پلت فرم های فرهنگی کشور گفت: راه اندازی کسب وکار درهمه جای دنیا مشکلات و مصائبی دارد. کسی که می خواهد کاری را راه بیاندازد، نسبت به این مصائب و مشکلات نیز آگاهی پیشینی دارد. کارآفرین در کشور ما هم آگاهی های مشخصی دارد. این که باید نیرو استخدام کند، حقوق پرداخت کند، باید با رقبایی رقابت کند و کارهایی از این دست را انجام دهد. اما در کشور ما چیزی که مقداری اذیت کننده می شود این است که کارآفرین با مشکلات عجیبی مواجه می شود که نه فقط فکر آنها را نمی کرده بلکه اساساً برایش چیزهای عجیبی هستند و احتمالش را هم نمی داده است که در کسب و کارش با چنین مطالبی برخورد کند. مسئله اول کسب وکارها انحصار است وی درباب فعالیت پلت فرم های داخلی اظهار داشت: با این همه کسب و کارهای موفقی در اقتصاد دیجیتال در کشور وجود دارد که می کوشند خدمات خوبی دهند و سهم خوبی از تولید ناخالص داخلی کشور داشته باشند. با این همه با مسائلی هم درگیر هستند. البته مشکلاتی همچون مهاجرت، مجوزهای بسیار، تامین اجتماعی، مالیات و… وجود دارند اما من امروز تمرکز بحث را روی یک موضوع خیلی مشکل در سلسله مشکلات کسب وکارهای ایران می گذارم و آن بحث انحصار است. وقتی از زیست بوم سالم حرف می زنیم یعنی فضا را جوری فراهم نماییم که رقابت بین بازیگران شکل گیرد. این را در فضای مجوز و حمایت و… ببینید و سوال اینجاست که این اقدامات چگونه انحصار ایجاد کرده است؟ او همین طور اضافه کرد: قوانین و تقنینی که منتهی به انحصار شود یا انحصارزدایی کند، بسیار موضوع مهمی است. کسب وکارها دارند شکل می گیرند. در کل منافع باید به مردم جامعه برسد. اگر در فضا انحصار ایجاد کردیم نفع حداکثری به مردم نمی رسد. مسئله بر سر این نیست که آدم ها بدون هیچ نوع مجوزی کار کنند و هیچ قاعده ای نباشد اما یک نقطه صحیح و و تعادلی در همزیستی کسب وکارها و قوانین و نهادهای حاکمیتی وجود دارد که هم جان و مال مردم لطمه نبیند و هم آنقدر فضا بسته نشود که هیچکس نتواند کار کند. صدوقی در ادامه اظهار داشت: در کل فضای اقتصاد دیجیتال کشور چند مسئله دارد، یکی از مسائل انحصار و نکته دوم آنست ما در کشور آدم های توانمندی در عرصه کسب و کارهای دیجیتال داریم اما گرفتار مشکل کوچکی بازار هستند و درآمدی که می توانند برای کشور خلق کنند به حد مطلوب نمی رسد و از طرف دیگر امکان صادرات را به سختی دارند و این ماجرا باعث شده است که حالا دیگر، نه با مهاجرت افراد متخصص که با کوچ شرکتها و استارت آپ ها مواجهیم. ارزیابی کلی من این است که در کل فضای کسب وکارها مطلوب نمی باشد. در بهترین شرایط می توان به آن نمره ۵۰ از ۱۰۰ داد. یک نکته کلی درباره ی مرکز ملی فضای مجازی و تعامل ش با بخش خصوصی است، فاصله کسی که دارد قانون گذاری می کند و می خواهد روال ها را بچیند با بخش خصوصی بسیار است. نگاه سیاست گذار و کسب وکار متناقض است این فعال حوزه فناوری کشور در مورد تناقض های میان سیاست گذار و صاحبان کسب وکار اظهار داشت: مسئله این نیست که نگاه این دو باید یک جور باشد اما نگاه سیاست گذار و کسب وکار با هم متناقض است. نباید از یاد ببریم که حاکمیت فرمانده میدان است و باید خبر روزانه از کف میدان داشته باشد. هر چقدر کمیسیون های مرکز ملی فضای مجازی، فضا را دقیق و درست بشناسند، پروسه سیاست گذاری سنجیده تر خواهد بود. اما فاصله زیاد است. کسب وکار حالا به حدی رسیده که می گوید من کار خاصی از سیاستگذار نمی خواهم، تنها بدیهیات کار من را به رسمیت بشناسید. یعنی مدیر یک کسب وکار در طول روز باید فکر کند به توسعه کسب و کارش یا هموارساختن مشکلات دریافت مجوز و …؟ کمیسیون محتوا اگر می خواهد نقش آفرینی جدی کند باید ادبیات فعالان بازار و… را بداند. ضرورت وجود مرکز ارتباطات مردمی در کمیسیون محتوا / تحلیل و دسته بندی گزارش های مردمی وی در نهایت اظهار داشت: از طرف دیگر سیاست گذار فضای مجازی باید با مردم نیز وارد مشارکت فعالانه شود. یعنی مردم باید بتوانند به سیاستگذار بازخورد دهند چونکه خود کاربر بهترین قضاوت کننده است. اگر در کمیسیون محتوا مرکز پشتیبانی ارتباطات مردمی به وجود آید و بعد اطلاعات و داده های گرفته شده از مردم تحلیل و دسته بندی شوند موضوعات بسیاری شناسایی و مرتفع خواهند شد. در حقیقت سرشاخه های عصبی حکمران باید حساس به مردم باشد. وقتی ارتباطات وجود ندارد، دانش هم منتقل نمی گردد. وقتی درباره ی فضای مجازی حرف می زنیم، باید از آدم ها بپرسیم چه کسی به عنوان متولی در ذهن مردم می آید؟ کدام نهاد متولی سیاستگذاری در فضای مجازی است؟

منبع: weblover.ir