آیا می توان یک واکسن جهانی برای مقابله با همه کروناویروس ها ساخت؟

عاشق وب: طی ۲۰ سال اخیر سه نوع کروناویروس با اسامی سارس-کو، مرس و سارس-کوو-۲ از حیوانات به انسان ها منتقل شده اند و در صورتیکه دانشمندان به دنبال واکسن رسانی به مردم برای خروج از همه گیری فعلی هستند گروه دیگری از پژوهشگران به دنبال یافتن راهی برای محافظت گسترده تر از انسان ها در مقابل سایر کروناویروس هایی که ممکنست در آینده به انسان منتقل شود می گردند.
به گزارش عاشق وب به نقل از ایسنا و به نقل از ادونسد ساینس نیوز، جامعه علمی مدت هاست به دنبال ساخت واکسنی جهانی برای ویروس هایی مثل آنفلوانزا است اما از آن جا که سرعت جهش این ویروس ها زیاد است ساخت واکسنی که اثر طولانی مدت در مقابل همه ی جهش داشته باشد کاری چالش برانگیز است.
دبورا فولر(Deborah Fuller) که در دانشگاه واشنگتن بر روی یک واکسن جهانی برای آنفلوانزا کار می کند می گوید: خبر خوب این است که کروناویروس ها با سرعت کمتری نسبت به آنفلوانزا جهش پیدا می کنند. ساخت یک واکسن جهانی کار پیچیده ای است برای اینکه شما باید همه ی سویه هایی که هم اکنون وجود دارد و سویه هایی که ممکنست در آینده به وجود بیاید را در نظر بگیرید.
قسمت چالش برانگیز این کار این است که خانواده ی کروناویروس ها تنوع ژنتیکی زیادی دارند که چهار عضو آن آلفا، بتا، گاما و دلتا هستند.
گروهی از ویروس ها که موجب بیمار شدن انسان ها می شوند از خانواده ی آلفاها و بتاها هستند. ویروس های آلفا موجب ایجاد سرماخوردگی در انسان می شوند اما ویروس های بتا دردسر سازند.
به همین دلیل پژوهشگران بر روی این گروه از ویروس ها تمرکز کرده اند. ویروس های سارس-کوو-۱ و سارس-کوو-۲ متعلق به زیرمجموعه ای به نام sarbecoviruses هستند. سارس-کو-۱ ایجاد کننده ی بیماری سارس و سارس-کوو-۲ ایجاد کننده ی بیماری کووید-۱۹ در انسان ها هستند. بااینکه که ۸۰ درصد کل توالی ژنومی این دو ویروس با یکدیگر مشابه است اما هنوز نمی توان با قطعیت اظهار داشت که مبتلاشدن به یکی از آنها موجب ایجاد ایمنی در مقابل ویروس دیگر می شود و هنوز شواهد قوی برای اثبات این مساله وجود ندارد.
با این حال، مطالعات اولیه نشان میدهد که ساخت یک ویروس کلی برای همه ی جهش ها امکان پذیر است و واکسن های جدید قادر به هدف قرار دادن چندین نوع از بتا کروناویروس در نمونه های حیوانی بودند.
در یک مطالعه پیش چاپ، دانشمندان نشان دادند که واکسن های تایید شده ی سارس-کوو-۲ می تواند در مقابل سایر انواع کروناویروس یعنی سارس-کوو-۱ و OC۴۳ که موجب ایجاد سرماخوردگی می شوند نیز ایمنی بوجود آورد.
همچنین در مطالعه ی دیگری دانشمندان نشان دادند که یک واکسن جدید می تواند در مقابل کروناویروس هایی مثل سارس-کوو-۱، سارس-کوو-۲ و سایر ویروس های جدیدی که در خفاش یافت شده ایمنی بوجود آورد.
محققان همین طور قبل تر خبر از واکسنی به نام “SpFN” دادند. این واکسن که بخش هایی از کروناویروس را به سیستم ایمنی بدن می رساند بطور اختصاصی برای سارس-کوو-۲ به وجود آمده است اما دانشمندان دریافتند که این واکسن در مقابل گونه های مختلف ویروس ایمنی به وجود می آورد و همین طور موجب ایجاد آنتی بادی مقابل سارس-کوو۱ در حیوانات شد. مطالعات بالینی این واکسن نیز در ماه فروردین شروع شده است.
محققان امیدوارند “SpFN” بتواند راه را برای ساخت یک واکسن جهانی باز کند. واکسنی که نه فقط در مقابل ویروس فعلی ایمنی به وجود می آورد بلکه از انسان ها در مقابل سایر کروناویروس هایی که حالا ناشناخته اند و ممکنست در آینده بطور ناگهانی ظهور کنند نیز محافظت می کند.
آیا آنتی بادی بدن ما کلید حل این ماجرا است؟
در تحقیقاتی که توسط پژوهشگران دانشکده ی پزشکی دانشگاه واشنگتن و زیست فناوری ویروس در سوئیس انجام شده است مشخص شد که نوع نادری از آنتی بادی انسان می تواند گونه های مختلفی از کروناویروس های خانواده ی بتا را خنثی کند و از بین ببرد.
این آنتی بادی ها ساختاری را مورد هدف قرار می دهند که در پروتئین سنبله همه ی بتاویروس ها وجود دارد.
بخش هایی از کروناویروس که به وسیله ی آنها وارد سلول های سالم انسان می شود به سرعت جهش پیدا می کنند. با این وجود بنظر می رسد این بخش به ویژه در پروتئین سنبله در طول تکامل ویروس ها حفظ شده است و کمتر در معرض تغییرات ژنتیکی قرار گرفته است.
محققان با بررسی سلول های B که گلبول های سفیدی هستند که عوامل بیماری زا را تشخیص می دهند و در مقابل آنها واکنش نشان می دهند دریافتند که آنتی بادی “S۲P۶” توانایی خنثی سازی سه نوع کروناویروس بتا را دارد. آنها با تزریق این آنتی بادی ۲۴ ساعت پیش از آلوده کردن حیوانات به ویروس دریافتند که حضور این آنتی بادی موجب کاهش بار ویروسی می شود.
بالاترین سطح این آنتی بادی در افرادی بود که به کووید-۱۹ مبتلا و سپس واکسینه شده بودند. با این وجود داده ها نشان میدهد که بدن میزان کمی از این آنتی بادی را تولید می کند و وادار کردن بدن به ساخت آن نیز کار دشواری است.
واکسن های کایمریک(Chimeric)
نمی توان گفت واکسن های “جهانی” تا حالا تولید نشده اند. یکی از بزرگ ترین دستاوردهای علمی در سال قبل ساخت واکسن های مبتی بر آران آ (RNA) بوده است. بااینکه این واکسن ها به مفهوم واقعی واکسن جهانی نیستند اما دانشمندان می توانند کد ژنتیکی هر آران آ ویروسی را وارد این واکسن ها کنند. واکسن های فعلی یعنی فایزر و مدرنا تنها حاوی اطلاعات ژنتیکی سارس-کوو-۲ هستند اما واکسن های کایمریک حاوی بخش هایی از سارس-کوو-۲، سارس-کوو و دو کروناویروس جدید دیگر که حالا در خفاش ها وجود دارد هستند.
واکسن کایمریک در مقابله با ویروس های ایجاد کننده سارس، کووید-۱۹، مرس و دو وکروناویروس خفاشی در موش ها ایمنی ایجاد کرد. و همین طور در مقابل سویه های جدید کووید- ۱۹ مانند دلتاویروس نیز مقاوم بود.
دیوید مارتینز (David Martinez)، سرپرست این مطالعه می گوید: این یافته ها به ما در ساخت واکسنی جهانی برای مقابله با کروناویروس ها کمک می نماید و ما می توانیم واکسنی برای ویروس هایی که هنوز از حیوانات به انسان منتقل نشده اند تولید نماییم و شاید بتوانیم از بروز سارس-کوو-۳ جلوگیری نماییم.

منبع: عاشق وب