در گفتگو با یکی از اساتید پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری مطرح شد؛ جهان انسان محور، دیگر جایگاه سابق خویش را نخواهد داشت

به گزارش عاشق وب، به اعتقاد محققان، در آینده، جهان انسان محور جای خویش را به ماشین های هوشمند و هوش مصنوعی خواهد داد و خیلی از مشاغل کلاسیک از بین می روند و تاکید دارند که لازم است از الان مراکز آموزشی و تحقیقاتی کشور را برای سازگار کردن با عصر دانش های نوین آماده کنند.
پروفسور قاسم آهنگری، متخصص ایمونوژنتیک و استاد تمام دپارتمان ژنتیک پزشکی پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری در گفت و گو با ایسنا، درباب این پرسش که آینده در زمینه علم و تکنولوژی های جدید و جایگاه اقتصادی علوم در آینده چگونه خواهد بود؛ اظهار داشت: امروزه پیش بینی در مورد آینده باتوجه به سرعت بالای پیشرفت در زمینه علوم و فنون بسیار مشکل است، در صورتیکه در گذشته ما یک الگوی تکراری شغلی و سرمایه گذاری داشتیم و نسل های قبل با یک مقدار کم و بیش تفاوت، روند زندگی گذشته را ادامه می دادند.
وی افزود: بطور مثال فرزندان دنباله رو شغل و روند زندگی پدران خود بودند، ولی الان نمی توانیم با این روند ابرسرعت پیشرفت تکنولوژی در علم و فناوری، برمبنای تجربیات گذشته پیش بینی نماییم، ولی می توانیم با مروری بر سیر تحولاتی که انجام شده است، برنامه ریزی نوینی در زمینه آموزش، تحقیقات و فناوری، تجارت، سرمایه گذاری و کسب وکار در تمام حوزه های تخصصی انجام داد.
آهنگری اشاره کرد: بدین جهت برای پاسخ به سوال فوق می بایست به سیر تحولات علمی در آخر قرن نوزدهم و قرن بیستم که در این محدوده زمانی عصر انقلاب علمی در تمام حوزه های علوم و فنون نامیده می شود، رجوع شود. در ضمن این دوران انسان ماشین های مکانیکی را جهت به کارگیری در این انقلاب علمی و تغییر و تحول، ساخت و اتوماسیون مکانیکی وارد بازار کرد، به شکلی که حتی علوم پزشکی را از پروسه تشخیص تا درمان تحت تاثیر خود قرار داده است.
این استاد تمام دپارتمان ژنتیک پزشکی پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری، اظهار داشت: در آخر قرن بیستم و با شروع عصر فضا در دهه ۱۹۶۰؛ عصر کنترل ماشین و یا Automation، ایده ساخت این ماشین های هوشمند از طرف سازمان فضایی امریکا (ناسا) برمبنای نیازمندی های خود جهت کنترل فضاپیماها عنوان شد، در صورتیکه انسان قادر به انجام و کنترل ماشین نبود.
وی اظهار داشت: در ملاقاتی که با پروفسور Sydney Brener، برنده جایزه نوبل و رئیس بخش پزشکی فضایی ناسا و طراح بیولوژیک فضاپیمای آپولو ۱۱ و همین طور مهندس کنترل آپولو ۱۱ داشتم، توضیح داد که اولین تجربه عملی بشر درباب کنترل ماشین، با طراحی آپولو ۱۱ بود که در آن زمان جهت کنترل فضاپیما نیاز به سخت افزار و نرم افزار کامپیوتری بود که در آن زمان فضایی به اندازه یک اتاق که “اتاق کامپیوتر” نامیده می شد، وجود داشت و یکی از عمده مشکلات “پروفسور فون براون” (پدر موشک های بالستیک و فضاپیماها) طراحی و جاگذاری اتاق کامپیوتر در آپولو ۱۱ بود. ولی امروزه یک موبایل چندین برابر کارایی بیشتری را نسبت به اتاق کامپیوتر آپولو ۱۱ دارد.
***شروع قرن بیست و یکم یا هزاره سوم و عصر انفجار علمی، با نوآوری و سرعت اعجاب انگیز خود درحال وقوع است. تکنولوژی های جدید شاخص در هزاره سوم “علوم زیستی” یا بیوتکنولوژی و در مرتبه دوم “هوش مصنوعی” یا ماشین های هوشمند خواهد بود. تحولات جدید در زمینه علوم و فناوری بیوتکنولوژی و هوش مصنوعی است که در آینده نزدیک این ماشین های هوشمند جایگزین عملکرد مکانیکی انسان در صنعت خواهند شد و این ماشین ها نه فقط استفاده از الگوریتم ها و کدها و ماموریت محوله را انجام خواهند داد، بلکه بوسیله گفتمان بین ماشین و مغز، اموری چون سرمایه گذاری، کنترل بازار کار و علوم و فنون حتی در دانشگاه ها را بر عهده می گیرند.
آهنگری اشاره کرد: بعد از ماموریت آپولو نزدیک به نیم قرن باردیگر مرکز فضایی کندی امریکا فعال شد و برنامه سفر مجدد انسان به کره ماه توسط سازمان فضایی امریکا که زمینه ساز سفر انسان به مریخ است، تحت برنامه آرتمیس (Artemis) عنوان شد و از یک دهه قبل با هزینه چندین میلیارد دلاری در سه فاز شروع شده است. این دفعه پژوهشگران با بهره گیری از تکنولوژی های جدید در زمینه مهندسی و پزشکی امیدوارند ریسک خطرات حضور انسان در فضا را بطور شایان توجهی کاهش دهند. بر این اساس در مرحله آرتمیس ۱ با بهره گیری از موشک غول پیکر SLS سامانه کپسول اوریون برای رصد اطلاعات کامل به ماه ارسال خواهد شد.
وی تصریح کرد: گرچه این سفر، سرنشین دار نیست؛ ولی درون این کپسول های زیستی به ماکت های شبه انسان که در آنها حسگرهای شبه زیستی قرار گرفته است، مجهز شد تا شرایط زیستی این کپسول ها توسط کامپیوترها ثبت و آنالیز و در مسافرت بعدی انسان، با حداقل ریسک های بیولوژیکی طراحی شود.
آهنگری با اعلان اینکه در سال ۲۰۲۴، فاز دوم آرتمیس ۲ به انجام می رسد، افزود: در این سفر فضانوردان برای سفر به ماه آماده می شوند و در مدار ماه قرار می گیرند. برای برنامه بعدی سال ۲۰۲۵ که فاز سوم پروژه آرتمیس ۳ صورت خواهد گرفت، با اجرای این پروژه پس از حدود نیم قرن که ابتدا آپولو ۱۱ سفر انسان به کره ماه را مهیا کرد، سفر مجدد انسان به کره ماه و قدم زدن در آن صورت خواهد گرفت و دریچه جدیدی از ورود انسان به فضا تثبیت خواهد شد. این موفقیت فرصت جدیدی برای خلق فناوری های فوق پیشرفته با بهره گیری از مواد و خواص مواد موجود در فضا است.
این متخصص ایمونوژنتیک تصریح کرد: بعد از عملیاتی شدن این مهم و موفقیت آمیز بودن ایده استفاده از ماشین های خودکار، ایده ماهواره ها و انتقال پیام ها توسط Arthure C.Clark عنوان شد که بعد از ساخت ماهواره ها، انتقال پیام و کنترل ماشین از نقطه ای به نقطه دیگر بوسیله فضا امکان پذیر شد.
آهنگری با اعلان اینکه دومین حرکت، طراحی ماشین های متفکر بود، اضافه کرد: نمونه آن در دهه ۱۹۷۰ طراحی شد و ماشینی در نوع ابتدایی آن با “کاسپاروف” قهرمان شطرنج، مسابقه داد و شکست خورد. این نخستین و آخرین شکست ماشین در مقابل تفکر بیولوژیک و مغز ما در مقابل طراحی ماشین بود؛ چونکه یک دهه بعد در ۱۹۹۰ ماشین و یا کامپیوترهایی طراحی شد که تنها در چند حرکت، انسان را شکست داد و این شکست “کاسپاروف” نبود، بلکه موفقیت انسان در طراحی ماشین های متفکری بود که منجر به شکست مغز بیولوژیک شده بود.
آهنگری افزود: در همان دهه ۱۹۷۰ میلادی موضوع Bionic و یا طراحی اعضای شبیه بدن انسان با کارایی چندین برابر از نظر کیفی عملکردی عنوان شد که بصورت کتاب و فیلم های Science Fiction و یا علمی-تخیلی ارائه شد. این پیشرفت سریع مصادف شد با توسعه بیوتکنولوژی و همراهی آن با فناوری های کامپیوتری و نرم افزارهایی که تحول عظیم در این عرصه به وجود آورده اند.
به عقیده وی، شروع قرن بیست و یکم یا هزاره سوم و عصر انفجار علمی، با نوآوری و سرعت اعجاب انگیز خود درحال وقوع است. تکنولوژی های جدید شاخص در هزاره سوم “علوم زیستی” یا بیوتکنولوژی و در مرتبه دوم “هوش مصنوعی” یا ماشین های هوشمند خواهد بود.
آهنگری اختراع نانو چیپ را انقلاب دیگری در علوم دانست و افزود: نانو چیپ و یا نانو ریز آرایه توسط دانشمند تایوانی دکتر “موریس چانگ” فارغ التحصیل دانشگاه استنفورد و بنیانگذار شرکت نیمه هادی تولید چیپ TSMC در سالهای اخیر است که هم اکنون تکنولوژی نانو چیپ های ۱۰ به توان منهای ۹ را ساخته است و انقلاب عظیمی را در صنایع مختلف همچون در حمل و نقل، لوازم خانگی، ماشین آلات، هوافضا و همین طور در علوم پزشکی شامل تشخیص و درمان ایجاد خواهدنمود. نانو کامپوزیت ها نیز مقاومت مواد و سبکی را به ارمغان آوردند، بخصوص در صنایع هوافضا تحول عظیمی ایجاد کردند.

وی افزود: در علوم پزشکی و کاربرد ماشین هوشمند، نورولوژیست آمریکایی با پیوند ریز آرایه به عصب دست خود و اتصال آن به دست رباتیک تحول عظیمی در انتقال شبکه های عصبی و خوانش یا پردازش آن توسط ربات انجام داد. این خوانش اطلاعات بیولوژیک صادر شده از مغز انسان توسط ربات و اجرای آن در دست رباتیک صورت گرفت. این محقق امریکایی در مرحله دوم ربات را به لابراتوار انگلستان منتقل کرد و اعجاب انگیز این که با صدور فرمان مغزی به دست خود در لابراتوار نورولوژی امریکا، پیام بوسیله ماهواره به ربات مستقر در لابراتوار رباتیک انگلستان ارسال شد و دست ربات، حرکتی با همان “تونیسیتی” انجام داد و مرحله بعد برعکس ربات پیام عصبی را بوسیله هوش مصنوعی به دست بیولوژیک در امریکا با همان “تونیستی” ماهیچه منتقل کرد.
این محقق پژوهشگاه زیست فناوری اشاره کرد: مجموعه توضیحاتی که ارائه کردم، مبتنی بر گواه عمیق تحولات جدید در زمینه علوم و فناوری بیوتکنولوژی و هوش مصنوعی است که در آینده نزدیک این ماشین های هوشمند جایگزین عملکرد مکانیکی انسان در صنعت خواهند شد و این ماشین ها نه فقط استفاده از الگوریتم ها و کدها و ماموریت محوله را انجام خواهند داد، بلکه بوسیله گفتمان بین ماشین و مغز، اموری چون سرمایه گذاری، کنترل بازار کار و علوم و فنون حتی در دانشگاه ها را بر عهده می گیرند. بدین سبب لازم است آموزش های کلاسیک در تمام سطوح و علوم مختلف بر طبق این تحولات مورد بازنگری قرار گیرد؛ چونکه در آینده نزدیک بازار شغلی و سرمایه گذاری و غیره نه فقط گرفتار تحول کیفی بلکه گرفتار تحول آن چنان سریعی خواهند شد که بسیاری از مشاغل از بین خواهند رفت؛ همچنان که در قرن گذشته این اتفاق با شیب کندی برای مشاغل کلاسیک رخ داد.
عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی زیست فناوری نمونه آنرا کارخانه ولوو سوئد دانست که بیش از ۹۰ درصد از نیروی کاریش بوسیله ربات ها تامین می شود و یا کمپانی تسلا در یک حوزه Automation حمل و نقل از دست رفتن میلیونها شغل در زمینه حمل و نقل را پیش بینی می کند.
***بنابراین لازم است آموزش های کلاسیک در تمام سطوح و علوم مختلف بر طبق این تحولات مورد بازنگری قرار گیرد؛ چونکه در آینده نزدیک بازار شغلی و سرمایه گذاری و غیره نه فقط گرفتار تحول کیفی بلکه گرفتار تحول آن چنان سریعی خواهند شد که بسیاری از مشاغل از بین خواهند رفت؛ همچنان که در قرن گذشته این اتفاق با شیب کندی برای مشاغل کلاسیک رخ داد. در حقیقت جهان انسان محور، دیگر جایگاه سابق خودرا نخواهد داشت و بحران های بزرگی فرا می رسد و در این بین کشورهای صاحب فناوری های فوق پیشرفته به سبب پیشتاز بودن در سیاست گذاری و سرمایه گذاری در این تکنولوژی های مدرن، می توانند جامعه خودرا با شرایط ایجادی، وفق دهند.
وی با تأکید بر این که حوزه علوم زیستی و بیوتکنولوژی با به واقعیت پیوستن تکنولوژی Bionic و Cybernetic از این قاعده مستثنی نیست، افزود: بخصوص در علوم اعصاب و در صنعت پزشکی Bionic و Cybernetic دسترسی به ماشین هایی با هوش و ضریب تصمیم گیری، قدرت تفکر، ارتباط سریع و احساسات بالا دور از ذهن نیست.
آهنگری، نمونه این فناوری ها را شبکه عصبی هوش مصنوعی و ربات های هوشمند در زمینه پزشکی دانست که در بحران بیماری کرونا، توانمندی خودرا در طراحی و ساخت واکسن های نوین RNA به اثبات رساندند.
این محقق افزود: شبکه عصبی Deep Mind امروزه کارایی بسیار زیادی در هوش مصنوعی و پیش بینی حالت های مختلف مولکول ها دارد، بطور مثال در طراحی واکسن های نسل جدید، ساختار آنتی ژن ها که پروتئینی هستند را می توان پیش بینی و بهترین ایمونوژن برای تهیه واکسن موفق را طراحی کرد. این امر پیشرفت مهمی در مقابله با بیماریهای عفونی و تولید واکسن شمرده می شود.
وی اشاره کرد: مطمئنا چنین فناوری های پیشرفته و انحصاری با کاربرد وسیع و سرعت بالا و هزینه کم برای سرمایه گذاری های کلان، تغییر جایگاه موجود در زیست بوم علوم مهندسی، پزشکی، اشتغال و فرهنگ را ایجاد خواهند کرد. روند استفاده از ماشین های هوشمند به سرعت جایگاه ویژه ای در تمام سطوح می یابند.
آهنگری، معتقد می باشد جهان انسان محور، دیگر جایگاه سابق خودرا نخواهد داشت و بحران های بزرگی فرا می رسد و در این بین کشورهای صاحب فناوری های فوق پیشرفته به سبب پیشتاز بودن در سیاست گذاری و سرمایه گذاری در این تکنولوژی های مدرن، می توانند جامعه خودرا با شرایط ایجادی، وفق دهند. بدین جهت کشورهای درحال توسعه می بایست در اسرع وقت نسبت به بازبینی برنامه های کلاسیک آموزشی، پژوهشی، سیاست گذاری و سرمایه گذاری آینده نگر کنش محور، اقدام نمایند تا نه فقط بوسیله تغییر در برنامه ریزی آموزشی و مهارت های آموزشی نوین خودرا با تغییرات ابر سرعت فناورانه سازگار کنند، بلکه بتوانند تا حدودی مشکلات ناشی از بحران ها را نیز تقلیل دهند.
آهنگری اظهار داشت: دنیای نه چندان دور، دنیایی مدرن با نقش کمرنگ انسان در تمام سطوح و حضور پررنگ ماشین های هوشمند در تمام شئونات زندگی خواهد بود.

منبع: عاشق وب