گزارش عاشق وب؛ انقلاب اینترنت اشیا فرصت ها و چالش ها

عاشق وب: در دنیای دیجیتال، اینترنت اشیا (IoT) درحال تغییر شیوه زندگی و کار ما است. این فناوری با اتصال میلیونها دستگاه به اینترنت، امکانات بی نظیری را برای بهبود کیفیت زندگی فراهم ساخته است.
به گزارش عاشق وب به نقل از مهر؛ ایران نیز از قافله جهانی توسعه این فناوری عقب نمانده و با توسعه زیرساخت های فناوری، به استقبال از این انقلاب دیجیتال پرداخته است. افزایش تجهیزات مبتنی بر اینترنت اشیا در ایران، در عرصه های مختلفی مانند صنایع، کشاورزی، بهداشت و حمل و نقل، فرصت های زیادی را به دنبال داشته است. این تجهیزات می توانند به بهبود مدیریت منابع، کاهش هزینه ها و افزایش راندمان کمک کنند. برای مثال، در بخش کشاورزی، سنسورها و دستگاههای متصل به اینترنت می توانند شرایط خاک و هوا را بطور دقیق نظارت کرده و به کشاورزان کمک کنند تا با استفاده بهینه از منابع، محصولات بهتری برداشت کنند. اما با گسترش تجهیزات اینترنت اشیا، مخاطرات امنیت سایبری نیز افزایش پیدا کرده اند. هر دستگاه متصل به شبکه می تواند یک نقطه ضعف بالقوه برای حملات سایبری باشد. حملات اختلال سرویس توزیع شده (DDoS)، نفوذ به شبکه های خصوصی و سرقت اطلاعات حساس تنها قسمتی از تهدیداتی هستند که می توانند توسط هکرها و بازیگران مخرب انجام شوند. این تهدیدات نه فقط امنیت اطلاعات را به خطر می اندازند، بلکه می توانند تأثیرات مخربی بر عملکرد سیستم ها و فرآیندهای حیاتی داشته باشند. در این نوشتار کوتاه، به بررسی فرصت ها و چالش های اینترنت اشیا در ایران و ارائه راهکارهای کاهش تهدیدات امنیتی می پردازیم تا زمینه برای بهره برداری از این تکنولوژی نوین به بهترین شکل فراهم گردد. بی گمان با افزایش آگاهی و اتخاذ تدابیر مناسب، می توان از مزایای بی شمار اینترنت اشیا بهره مند شد و در عین حال، از تهدیدات امنیتی آن کاست. مزایای توسعه اینترنت اشیا برای ایران توسعه اینترنت اشیا در ایران می تواند تحولی چشم گیر در حوزه های مختلف ایجاد نماید و فرصت های بسیاری را برای بهبود کیفیت زندگی، افزایش راندمان و رشد اقتصادی به ارمغان بیاورد. این فناوری نوین با اتصال دستگاههای مختلف به اینترنت و جمع آوری و تحلیل داده ها، می تواند به بهینه سازی فرآیندهای صنعتی، کاهش هزینه ها، بهبود خدمات بهداشتی و مدیریت هوشمند شهری کمک نماید. در این بخش، به بررسی مزایای توسعه اینترنت اشیا برای ایران می پردازیم و نشان می دهیم که چگونه این فناوری می تواند بعنوان یک نیروی محرکه برای نوآوری و پیشرفت کشور عمل کند. افزایش راندمان و کاهش هزینه ها: اینترنت اشیا به صنایع و کسب و کارها این امکان را می دهد تا با استفاده از سنسورها و دستگاههای هوشمند، فرآیندهای تولید و توزیع را بهینه سازی کنند. در کارخانجات تولیدی، سنسورها می توانند وضعیت ماشین آلات را بطور مداوم پایش کنند و از خرابی های ناگهانی جلوگیری نمایند. این امر در نهایت منجر به کاهش هزینه های تعمیر و نگهداری می شود. در کشاورزی نیز دستگاههای متصل به اینترنت می توانند داده های در ارتباط با رطوبت خاک، دما، و نور خورشید را جمع آوری کنند و به کشاورزان کمک کنند تا آبیاری و کوددهی را بهینه کنند؛ امری که نتیجه آن افزایش محصول و کاهش مصرف منابع است. بهبود کیفیت زندگی و رفاه عمومی: اینترنت اشیا می تواند به بهبود کیفیت زندگی مردم کمک نماید. بعنوان مثال، در عرصه بهداشت و درمان، دستگاههای پوشیدنی می توانند علایم حیاتی بیماران را بطور مداوم پایش کنند و اطلاعات را به پزشکان ارسال نمایند. از طرفی توسعه این فناوری منجر به تشخیص زودهنگام تر بیماری ها و مدیریت بهتر شرایط مزمن می شود. در خانه های هوشمند نیز سیستم های مدیریت انرژی می توانند مصرف برق را بهینه کنند، دمای محیط را بصورت خودکار تنظیم کنند و امنیت خانه را بالا برند. علاوه بر همه موارد ذکر شده، این فناوری ها همین طور می توانند به کاهش هزینه های انرژی و افزایش آسایش شهروندان کمک کنند. تحول در صنایع: اینترنت اشیا می تواند طیف گسترده ای از صنایع را متحول کند. در صنعت حمل و نقل، خودرو های متصل به اینترنت می توانند با هم و با زیرساخت های جاده ای ارتباط برقرار کنند تا ترافیک بطور هوشمند مدیریت شود و در نتیجه ترافیک و تصادفات کاهش پیدا کند. در صنعت نفت و گاز، سنسورها می توانند بطور مداوم تجهیزات را پایش کنند و به بهبود کارایی و ایمنی عملیات استخراج و پالایش کمک کنند. در بخش تولید نیز سیستم های مبتنی بر اینترنت اشیا می توانند فرآیندهای تولید را بهینه کرده و کیفیت محصولات را بهبود بخشند. توسعه شهرهای هوشمند: اینترنت اشیا نقشی کلیدی در توسعه شهرهای هوشمند ایفا می کند. در این شهرها، سیستم های هوشمند مدیریت ترافیک می توانند ترافیک را بطور بلادرنگ پایش و کنترل کنند و موجب کاهش ترافیک و آلودگی هوا شوند. سیستم های نظارت بر کیفیت هوا نیز می توانند اطلاعات دقیق و زنده را در اختیار مسئولان شهری قرار دهند تا اقدامات لازم برای بهبود کیفیت هوا صورت گیرد. همین طور سیستم های مدیریت پسماند هوشمند می توانند مسیرهای بهینه برای جمع آوری زباله ها را تعیین کنند، که این امر منجر به کاهش هزینه ها و بهبود کارایی می شود. از همین روی، این فناوری در راه اندازی و توسعه شهرهای هوشمند نقشی اساسی و تعیین کننده دارد. افزایش شفافیت و کاهش ناکارآمدی: با استفاده از اینترنت اشیا، می توان سیستم های نظارتی و کنترلی دقیقی را برای مدیریت منابع و دارایی ها ایجاد کرد. بعنوان مثال در مدیریت منابع آب، حسگرهای هوشمند می توانند مصرف آب را در نقاط مختلف شبکه نظارت کنند و از هدررفت آن جلوگیری نمایند. همین طور این اطلاعات می توانند بطور شفاف در اختیار عموم قرار گیرند و همین مساله منجر به افزایش شفافیت و کاهش فساد می شود. علاوه بر این، در عرصه های دیگر مانند توزیع کالا و خدمات عمومی، اینترنت اشیا می تواند به شفافیت و کارایی بیشتر کمک نماید. ایجاد فرصت های شغلی جدید: توسعه اینترنت اشیا نیازمند تخصص های جدید و مهارت های متنوعی است و تحقق این امر می تواند به ایجاد فرصت های شغلی جدید در عرصه های مختلف همچون فناوری اطلاعات، مهندسی، داده کاوی و امنیت سایبری منجر شود. استارت آپ ها و شرکتهای نوآور می توانند از فرصت های جدید بهره برداری کنند و محصولات و خدمات جدیدی را به بازار عرضه کنند. همچنین، آموزش های جدید و دوره های تخصصی می توانند به نیروی کار جدید کمک کنند تا مهارت های لازم برای کار با فناوری اینترنت اشیا را کسب کنند. بهبود مدیریت منابع و محیط زیست: اینترنت اشیا در بخش محیط زیست نیر تحول آفرین است. این فناوری می تواند به مدیریت بهتر منابع طبیعی و صیانت از محیط زیست کمک نماید. در مدیریت منابع آب، سنسورها و سیستم های هوشمند می توانند به بهینه سازی مصرف آب و کاهش هدررفت آن کمک کنند. در کشاورزی، سیستم های هوشمند می توانند مصرف آب و مواد شیمیایی را بهینه کنند و به حفظ محیط زیست کمک کنند. همانطور که قبل تر ذکر شد، سیستم های نظارت بر کیفیت هوا و آب نیز می توانند به کاهش آلودگی و حفظ سلامت عمومی کمک کنند. به این ترتیب، اینترنت اشیا می تواند نقش مهمی در صیانت از محیط زیست و مدیریت پایدار منابع ایفا کند. مخاطرات امنیت سایبری توسعه اینترنت اشیا توسعه اینترنت اشیا در ایران، همراه با مزایای بی شمار، چالش ها و مخاطرات امنیت سایبری قابل توجهی را نیز به همراه دارد. با افزایش تعداد دستگاههای متصل به شبکه، هر یک از این دستگاه ها می تواند یک نقطه ضعف بالقوه برای حملات سایبری باشد. این دستگاه ها، از حسگرهای ساده گرفته تا سیستم های پیچیده صنعتی، می توانند به هدفی جذاب برای هکرها و مجرمان سایبری تبدیل شوند. یکی از مخاطرات اصلی، حملات اختلال سرویس توزیع شده هستند. در این نوع حملات، هکرها از تعداد زیادی دستگاه متصل به اینترنت استفاده می نمایند تا یک سرور یا شبکه را با ترافیک زیادی مورد حمله قرار دهند و آنرا از دسترس خارج کنند. چنین حملاتی می توانند به کسب و کارها و زیرساخت های حیاتی لطمه شدید برسانند و در صورتیکه به سیستم های مهمی مانند سیستم های بهداشت و درمان یا زیرساخت های حمل و نقل وارد شوند، نتایج جبران ناپذیری بدنبال خواهند داشت. نفوذ به شبکه های خصوصی نیز یکی دیگر از تهدیدات جدی این فناوری به حساب می آید. دستگاههای اینترنت اشیا اغلب به شبکه های داخلی متصل می شوند و در صورت عدم امنیت کافی، می توانند بعنوان دروازه ای برای ورود هکرها به این شبکه ها عمل کنند. سرقت اطلاعات حساس، مانند داده های شخصی و مالی و حتی دستکاری در عملکرد دستگاه ها، همچون نتایج احتمالی این نفوذها هستند. برای مثال، در یک خانه هوشمند، نفوذ به سیستم های امنیتی می تواند به دسترسی بدون مجوز به خانه منجر شود. علاوه بر این، ضعف های امنیتی در نرم افزارهای دستگاههای متصل به اینترنت می تواند مورد سوءاستفاده قرار گیرد. خیلی از این دستگاه ها بطور مداوم بروزرسانی نمی شوند و هکرها می توانند از لطمه پذیری های شناخته شده بهره برداری کنند. بدین سبب بروزرسانی های امنیتی ناکافی یا نبودن مکانیزم های خودکار برای به روزرسانی، همچون عواملی هستند که امنیت این دستگاه ها را به خطر می اندازند. از طرفی، استفاده از رمزنگاری ضعیف یا عدم استفاده از رمزنگاری در انتقال داده ها نیز یک خطر جدی است. در خیلی از دستگاههای اینترنت اشیا، داده ها بدون هیچ گونه رمزنگاری بوسیله شبکه ها منتقل می شوند؛ امری که به هکرها اجازه می دهد تا به سادگی این داده ها را در بین راه رهگیری و به آنها دسترسی پیدا کنند. این مسئله می تواند به سرقت اطلاعات حساس منجر شود و حریم خصوصی کاربران را به خطر بیندازد. برای کاهش این مخاطرات، نیاز به اقدامات امنیتی جامع و پیشرفته داریم. افزایش آگاهی کاربران و مدیران از اهمیت امنیت در اینترنت اشیا، اجرای پروتکلهای امنیتی قوی، بروزرسانی منظم نرم افزارها و سیستم ها، و توسعه سیاست های دسترسی دقیق، همچون قدمهای اساسی در این حوزه هستند. با اتخاذ این تدابیر، می توان از مزایای بی شمار اینترنت اشیا بهره مند شد و در عین حال، از تهدیدات امنیتی آن کاست. راهکارهای پیشنهادی برای کاهش مخاطرات امنیتی اینترنت اشیا با گسترش سریع اینترنت اشیا در ایران و ورود دستگاه متصل به شبکه، امنیت سایبری به یکی از چالش های بزرگ مورد انتظار در آینده نزدیک تبدیل گشته است. هرچند این فناوری نوین فرصت های بی نظیری را برای بهبود کیفیت زندگی و افزایش راندمان فراهم می آورد، اما مخاطرات امنیتی قابل توجهی نیز به همراه دارد. برای مقابله با این تهدیدات و کاهش مخاطرات امنیتی، همکاری همه جانبه بین سیاست گذاران، ارائه دهندگان خدمات و کاربران ضروری می باشد. در این بخش، به بررسی راهکارهای مؤثر و کاربردی برای هر یک از این گروه ها خواهیم پرداخت. پیشنهاداتی برای سیاست گذاران وضع قوانین و مقررات جامع امنیتی: سیاست گذاران باید قوانین و مقررات جامعی را برای تضمین امنیت دستگاههای اینترنت اشیا تدوین و اجرا کنند. این مقررات می توانند شامل الزام به استفاده از پروتکلهای امنیتی قوی، رمزنگاری داده ها و بروزرسانی منظم نرم افزارها باشند. همچنین، تعیین استانداردهای مشخص برای تولیدکنندگان و ارائه دهندگان خدمات اینترنت اشیا می تواند به ارتقا سطح امنیت کمک نماید.
بااینکه شورایعالی فضای مجازی در سال ۱۳۹۷، «الزامات حاکم بر اینترنت اشیا در شبکه ملی اطلاعات» را تصویب و ابلاغ نمود. با این وجود، در طول سالهای اخیر پیشرفت و تحولات این حوزه لزوم بازبینی و به روز رسانی سیاست های مذکور را به امری حیاتی بدل کرده است. حمایت از تحقیقات و نوآوری در امنیت سایبری: سیاست گذاران می توانند با اختصاص بودجه و منابع لازم، از تحقیقات و نوآوری در عرصه امنیت سایبری حمایت کنند. این امر می تواند به توسعه فناوری های نوین و کارآمد برای مقابله با تهدیدات امنیتی اینترنت اشیا منجر شود. ایجاد مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی متمرکز بر امنیت سایبری و اینترنت اشیا نیز می تواند به تقویت این حوزه کمک نماید. افزایش آگاهی عمومی: برگزاری کمپین های آگاهی بخشی و آموزش عمومی درباره ی مخاطرات امنیتی اینترنت اشیا و راه های جلوگیری از آنها می تواند به افزایش دانش و آگاهی کاربران و کسب و کارها کمک نماید. سیاست گذاران می توانند با همکاری نهادهای آموزشی و رسانه ها، این آموزش ها را به صورت گسترده عرضه کنند. پیشنهاداتی برای ارائه دهندگان خدمات تضمین بروزرسانی منظم نرم افزارها: ارائه دهندگان خدمات و تولیدکنندگان دستگاههای اینترنت اشیا باید بروزرسانی های منظم نرم افزاری و امنیتی را برای محصولات خود عرضه کنند. این بروزرسانی ها باید شامل رفع لطمه پذیری های شناخته شده و بهبودهای امنیتی باشند. همچنین، ایجاد مکانیزم های خودکار برای بروزرسانی دستگاه ها می تواند به افزایش امنیت تجهیزات مذکور کمک نماید. پیاده سازی پروتکلهای امنیتی قوی: استفاده از پروتکلهای امنیتی قوی برای انتقال داده ها و ارتباطات بین دستگاه ها نیز امری ضروری می باشد. رمزنگاری داده ها، استفاده از گواهینامه های امنیتی معتبر و احراز هویت چندمرحله ای، همچون اقداماتی هستند که می توانند به افزایش امنیت کمک کنند و باید از طرف ارائه دهندگان خدمات این حوزه مورد توجه قرار گیرند. ارائه آموزش های امنیتی به کاربران: ارائه دهندگان خدمات همین طور باید آموزش های لازم را به کاربران خود عرضه کنند تا آنها با مخاطرات امنیتی موجود آشنا گردند و بدانند چگونه از دستگاههای خود بصورت امن استفاده نمایند. این آموزش ها می توانند شامل دستورالعمل های ساده و قابل فهم برای تنظیمات امنیتی و بروزرسانی ها باشند. پیشنهاداتی برای کاربران استفاده از رمزهای عبور قوی و منحصر به فرد: کاربران باید برای دستگاههای اینترنت اشیا خود از رمزهای عبور قوی و منحصر به فرد استفاده نمایند. استفاده از رمزهای عبور پیچیده و تغییر منظم آنها می تواند به افزایش امنیت کمک نماید. همچنین، اجتناب از استفاده رمزهای عبور پیش فرض که به سادگی قابل حدس زدن هستند، برای کاربران بسیار حیاتی می باشد. به روزرسانی منظم دستگاه ها: کاربران باید بروزرسانی های امنیتی و نرم افزاری دستگاههای خودرا بطور منظم انجام دهند. خیلی از تولیدکنندگان بروزرسانی هایی را برای رفع لطمه پذیری ها ارائه می دهند و کاربران باید اطمینان حاصل کنند که دستگاه هایشان همیشه به روز و آماده مقابله با تهدیدات هستند. استفاده از شبکه های امن: کاربران باید از شبکه های امن و رمزنگاری شده برای اتصال دستگاههای اینترنت اشیا خود استفاده نمایند. اجتناب از اتصال به شبکه های عمومی و ناشناس و استفاده از شبکه های خانگی حفاظت شده با رمز عبور قوی، می تواند به افزایش امنیت کمک نماید. نتیجه گیری توسعه اینترنت اشیا (IoT) در ایران می تواند تحول عظیمی در حوزه های مختلف همچون صنعت، کشاورزی، بهداشت و حمل و نقل ایجاد نماید و به بهبود کیفیت زندگی، افزایش راندمان و کاهش هزینه ها منجر شود. این فناوری نوین با اتصال دستگاههای گوناگون به اینترنت و جمع آوری و تحلیل داده ها، امکان مدیریت هوشمند و بهینه سازی فرآیندها را فراهم می آورد. با این وجود، این فناوری با وجود مزایای فراوان، مخاطرات امنیت سایبری مختلفی نیز به همراه دارد که می تواند تهدیدات جدی برای امنیت اطلاعات و عملکرد سیستم ها به همراه داشته باشد. برای بهره برداری ایمن و مؤثر از اینترنت اشیا، اقدامات امنیتی جامعی از طرف سیاست گذاران، ارائه دهندگان خدمات و کاربران ضروری می باشد. سیاست گذاران باید با تدوین قوانین و مقررات امنیتی جامع، پشتیبانی از تحقیقات و نوآوری در عرصه امنیت سایبری و افزایش آگاهی عمومی، نقش مهمی در کاهش مخاطرات ایفا کنند. از طرفی، ارائه دهندگان خدمات نیز باید با تضمین بروزرسانی منظم نرم افزارها، پیاده سازی پروتکلهای امنیتی قوی و ارائه آموزش های امنیتی به کاربران، به ارتقای امنیت اینترنت اشیا کمک کنند. همین طور کاربران باید با استفاده از رمزهای عبور قوی، بروزرسانی منظم دستگاه ها و استفاده از شبکه های امن، نقش خودرا در حفظ امنیت سایبری ایفا کنند. در نهایت، اینترنت اشیا می تواند فرصت های بزرگی برای پیشرفت و نوآوری در ایران فراهم آورد، به شرطی که با برنامه ریزی دقیق و اتخاذ تدابیر امنیتی مناسب، تهدیدات آن به حداقل رسانده شود. همکاری مشترک و هم افزایی بین تمامی ذی نفعان کلید موفقیت در بهره برداری امن و پایدار از این تکنولوژی تحول آفرین خواهد بود. با چنین رویکردی، ایران می تواند به یکی از کشورهای پیشرو در حوزه استقرار و به کارگیری اینترنت اشیا تبدیل گردد و از مزایای بی شمار آن بهره مند گردد.

منبع: weblover.ir